Consellos para a comunicación dixital (I)

Adóitase dicir que os nativos dixitais se manexan no mundo tecnolóxico actual con total soltura porque naceron nel e é polo tanto o seu entorno natural, mentres que as persoas que pertencemos a xeracións máis vellas somos só emigrantes dixitais para os que a tecnoloxía é unha circunstancia sobrevida que nos provoca incomodidades cando non impotencia e parálise. Se cadra é certo que algunhas persoas de máis idade teñen máis dificultades para facerse co dominio das novas tecnoloxías, pero creo que tamén é patente que tanto os nativos coma os emigrantes carecemos de formación específica sobre como desenvolvernos e actuar na sociedade dixital. Como xa apuntei en “Información e coñecemento”, o mundo dixital non é unha réplica do real, non é outra representación da realidade nin é unha dimensión máis do medio tanxible no que nos desenvolvemos as persoas. As súas dinámicas, dimensións e interrelacións son distintas e esíxenlles ós seus usuarios, ou mellor sería dicir habitantes, unha certa formación ou educación específicas para podérense desenvolver con normalidade, comodidade e eficacia.

Para comezar, o feito de non vermos a cara de quen temos enfronte (do outro lado da pantalla) condiciona inevitablemente a forma de comunicarnos e relacionarnos cos outros habitantes do mundo dixital porque nos obriga a prescindir dunha valiosa forma de comunicación como é a linguaxe non verbal, que nos intercambios in praesentia serve para complementar, matizar e afinar as nosas palabras. A expresión facial, os acenos e os movementos do nosos corpo cando falamos transmiten tanta información como a linguaxe verbal e de feito recorremos a eles para, economizando tempo e lingua, facer as nosas intervencións máis precisas pero non máis longas. Toda esta información non verbal engadida ou superposta á puramente verbal cando falamos, nos textos escrítos súplese con descricións, aclaracións, matizacións… Pensemos por exemplo nas novelas, nas que se describe verbalmente e con detalle o conxunto de linguaxes non verbais que empregan os personaxes. E nos tempos nos que a comunicación epistolar se escribía a man e en papel, dedicábamoslle todo o espazo que fose preciso á aclaración das nosas palabras.

A comunicación dixital, a priori máis doada, máis rápida e sen límites de espazo, non embargante semella non ter sitio para estas digresións. A velocidade do correo electrónico semella que sempre ten que ir unida á rapidez da escrita e da lectura, a unha brevidade paupérrima que é máis escaseza ca concisión. Esta insuficiencia nas comunicacións fai que os intercambios na rede sexan de cote fríos e anódinos, cando non directamente inefectivos; é dicir, exactamente o contrario do que debe ser unha comunicación eficaz. Cómpre lembrar aquí que as emoticonas naceron precisamente para tentar compensar esta falta de referentes non verbais.

Aprendermos a comunicarnos de xeito eficaz cos clientes, colegas de profesión e en xeral con calquera outra persoa no medio dixital é unha das habilidades que conforman a denominada competencia interpersoal da formación dos tradutores e intérpretes. Trátase dunha das denominadas competencias transversais, é dicir, non é específica desta profesión en concreto, senón común a todas, xa que todas implican un maior ou menor grao de contacto con clientes e colegas.

Unha comunicación eficaz comeza por indicarlle claramente ó noso interlocutor quen somos, o que hoxe en día significa que teñamos un enderezo de correo electrónico transparente, é dicir cun formato como nome.apelidos@servidor.com ou semellante; ou que configuremos o noso programa de correo para que indique o noso nome completo antes do enderezo: Alberto Álvarez Lugrís <alugris@uvigo.es>. Só deste xeito nos identificaremos eficazmente. Temos que ter en conta que ese correo no que lle enviamos ó noso cliente a tradución que nos encargou ou a nosa oferta para un traballo vai ser só un máis dos que van entrar na sua caixa de correo ou que se cadra non lembra ou non sabe que o vai recibir, polo que nos interesa moito que destaque a nosa identidade. Por outra parte, o que dende logo espera o noso cliente ou potencial cliente é recibir correspondencia de aspecto profesional.

Do mesmo xeito que nos identificamos nós debemos identificar tamén o motivo da nosa correspondencia. A liña de tema dos correos electrónicos está precisamente para iso. Deixala en branco ou sermos ambiguos pode determinar que o receptor non lle preste atención á mensaxe ou mesmo que a elimine un filtro antispam. “Presuposto solicitado”, “Tradución ó francés do documento X”, “Factura por servizos de interpretación”… Unha liña de tema clara e concisa non só nos identifica profesionalmente senón que axudará ó noso cliente a organizar mellor a súa correspondencia, algo que tamén nos agradecerá.

Acontéceme con moita frecuencia recibir correos que non teñen texto ningún, só un adxunto. Quitando que teña que recibir encargas dos meus alumnos (que ás veces cometen este erro, pero perdóollelo… a primeira vez), bórroos sempre porque adoitan conter virus ou spam. E o mesmo van facer a maior parte dos nosos clientes. Ninguén espera (nin desexa) unha longa misiva para dicir simplemente que nos envían un traballo ou unha factura, pero non custa nada escribir unhas liñas que, despois da data, o noso membrete e un saúdo, presenten o arquivo que enviamos:

É conveniente tamén que tódolos nosos correos profesionais inclúan un arquivo de asinatura no que figuren os nosos datos de contacto: enderezo electrónico, domicilio fiscal, números de teléfono e outras formas de contacto como skype, whatsapp, twitter, facebook, messenger, gtalk, etc., sempre, claro está, que empreguemos estas ferramentas e redes profesionalmente e non para contactos persoais. Trátase de facilitarlle ó cliente que se poña en contacto con nós cando o precise.

Os adxuntos que enviamos nun correo non van quedar alí para sempre: aínda que nos identifiquemos correctamente na nosa correspondencia, cando o cliente garde o adxunto no seu ordenador, o envíe a outro departamento da empresa ou o imprima, a ligazón con nós vaise perder. Isto debémolo evitar por tódolos medios: como vai saber o departamento de contabilidade a quen pagarlle unha tradución que lle chegou por correo electrónico despois de pasar por varias mans máis? Como non nos interesa que o noso traballo pareza anónimo nin queremos facerlle perder o tempo ó noso cliente indagando quen é o autor da tradución, os arquivos electrónicos que enviemos deben ter sempre un nome significativo e unha referencia clara a nós mesmos: factura22072011_alugris@uvigo.es, contratoCompravenda_EN_alugris@uvigo.es, etc.

De cando en vez recibo CVs de tradutores e outros profesionais que buscan traballo e, aínda que pareza incrible, están baleiros: non levan ningún tipo de identificación nin no remitente nin no corpo, e simplemente conteñen un adxunto que se chama CV ou curriculum, sen máis. A imaxe que dan é de calquera cousa menos a dun profesional capacitado; non é a imaxe profesional e seria coa que nos interesa destacar diante dos ollos dos nosos potenciais clientes.

Non debemos esquecer que, cada vez máis, somos a nosa imaxe dixital; que todo o que os nosos clientes ou potenciais clientes van coñcecer de nós é a imaxe que nós mesmos decidimos proxectar, entre outras formas, a través das nosas comunicacións electrónicas.